Katar u dzieci jest jedną z najczęściej występujących przypadłości. Z medycznego punktu widzenia jest to stan, w którym dochodzi do zapalenia błony śluzowej nosa, która przez to produkuje wydzielinę w dużych ilościach. Może ona przybierać różną postać, w zależności od tego, co wywołuje stan zapalny. Wydzielina może zatem przybierać postać wodnistą, śluzową lub ropną. Katar u dziecka może mieć różne przyczyny, od infekcji wirusowej po nieżyt nosa spowodowany alergią. Jakie są najczęstsze źródła nieżytu nosa i jak z tym walczyć?
Katar u niemowlaka
Katar jest bardzo powszechnym problemem, który spotyka dzieci i sprawia wiele problemów rodzicom. Katar, określany również mianem nieżytu nosa oraz zapaleniem błon śluzowych nosa objawia się nadmiernym wytwarzaniem wydzieliny. Może ona przybierać różne formy. Wydzielina ta spływa po tylnej ściance gardła i blokuje nos, utrudniając znacznie oddychanie. Przypadłość ta jest szczególnie uciążliwa u niemowlaków i noworodków, które oddychają głównie przez nos. Pospolicie występująca przypadłość staje się wówczas utrapieniem dla dziecka i rodziców. Niemowlaki nie potrafią wydmuchiwać nosa, wiąże się to więc z częstą koniecznością odciągania wydzieliny, by poprawić komfort dziecka. Malutkie dzieci podczas kataru stają się marudne ze względu na trudności z oddychaniem. Podczas trwania nieżytu ciężkie są również noce, gdyż spływająca gardłem wydzielina i zatkany nos zakłócają spokojny sen, a wręcz go uniemożliwiają. Niemowlaki karmione piersią mają również problem ze ssanie podczas nieżytu nosa. To z kolei powoduje u dziecka niedostateczną ilość spożytego pokarmu i rozdrażnienie. Co więcej, wiek dziecka często nie pozwala na zastosowanie skutecznych środków. Rodzicom pozostaje systematyczne usuwanie wydzieliny oraz inhalacje, które ją rozrzedzają i ułatwiają oczyszczanie dróg oddechowych.
Jakie są najczęstsze przyczyny kataru i jak objawia się on u dzieci?
Oprócz oczywistego objawu nieżytu nosa, jakim jest wydzielina, która utrudnia oddychanie i spływa do gardła, możemy zaobserwować u dziecka również inne charakterystyczne symptomy. Katarowi bardzo często towarzyszy także kichanie, zatkany nos, i kaszel. Ten ostatni wywołuje głównie spływająca do gardła wydzielina produkowana w nadmiernej ilości. Oprócz tego dziecko może skarżyć się na bóle głowy i ogólnie gorsze samopoczucie.
Jeśli zaś chodzi o przyczyny kataru, do najczęściej przywoływanych należą:
- infekcje wywołane przez wirusa np. rynowirusami lub adenowirusami,
- nieżyty nosa o podłożu alergicznym np. wywołane przez kontakt z alergenem,
- dolegliwości laryngologiczne takie jak przerost trzeciego migdałka,
- infekcje wynikające z zakażenia bakteryjnego,
- obecność ciała obcego w nosie,
- styczność z substancjami drażniącymi takimi jak np. dym papierosowy.
W zależności od tego, z jakim rodzajem przyczyny mamy do czynienia, różne są metody radzenia sobie z problemem. To, z jakiego powodu dziecko ma katar, często można rozpoznać po kolorze i konsystencji wydzieliny. Jeżeli przyczyną jest infekcja wirusowa, wydzielina najczęściej ma formę wodnistą lub śluzową bez zabarwienia. W przypadku infekcji bakteryjnej może mieć postać ropną o barwie żółtej lub zielonej.
Katar o podłożu alergicznym
Katar alergiczny pojawia się u dzieci, które mają kontakt uczulającym je alergenem. Najczęściej jest to kurz, roztocza, pyłki traw oraz drzew, a także niektóre rodzaje pokarmów. Katar taki możemy podzielić na okresowy oraz mający postać przewlekłą. Nawet krótki kontakt z alergenem może powodować natychmiastową reakcję organizmu. Karat może pojawić się już po kilku minutach. Oprócz samego nieżytu nosa objawami towarzyszącymi są zapalenie spojówek oraz świąd nosa. Dziecko z katarem alergicznym często też kicha i może mieć poważne problemy z oddychaniem w związku z obrzękiem błony śluzowej nosa. Katar alergiczny rozpoznaje się, przeprowadzając wywiad z chorym dzieckiem skorelowany z testami alergicznymi. Pod okiem lekarza może również zostać wykonana tak zwana prowokacja donosowa. Dzieci, u których w młodym wieku wystąpił nieżyt nosa o podłożu alergicznym, mają duże predyspozycje do zapadnięcia na astmę oskrzelową.
Katar u dziecka związany z problemami laryngologicznymi
Jeżeli u dziecka obserwuje się katar o charakterze przewlekłym, może to świadczyć o problemach o podłożu laryngologicznym. W takim wypadku najczęstszymi przyczynami tego stanu są przerost trzeciego migdałka oraz zatkanie przewodu nosowego przez ciało obce. Migdałek gardłowy, który jest przerośnięty, może zostać rozpoznany u dzieci najwcześniej w wieku lat trzech.
Do objawów, które mogą świadczyć o wystąpieniu tej przypadłości należą:
- oddychanie przez usta,
- chrapanie,
- przewlekła obecność wydzieliny w przewodzie nosowym,
- zaburzenia słuchu,
- nawracające infekcje dróg oddechowych,
- zapalenie ucha środkowego.
Jeżeli istnieje podejrzenie przerostu migdałka gardłowego, należy bez zbędnej zwłoki zgłosić się do specjalisty. Laryngolog po postawieniu diagnozy ustali dalsze postępowanie, które może mieć charakter zachowawczy lub operacyjny.
Fazy kataru u dziecka
Rodzaj wydzieliny może również mówić nam, jaką obecnie fazę przybiera nieżyt nosa. Przebieg choroby dzieli się na trzy etapy:
- Etap naczyniowy– obejmuje pierwsze dni kataru a głównymi objawami tej fazy jest ogólne osłabienie i wodnista wydzielina.
- Etap komórkowy– wydzielina stopniowo staje się coraz gęstsza przez co jej usunięcie jest utrudnione. Niedrożność nosa charakterystyczna dla tego etapu uniemożliwia oddychanie nosem, przez co dziecko musi pobierać powietrze przez usta. To z kolei wysusza śluzówkę jamy ustnej oraz gardła.
- Etap wtórnego zakażenia bakteryjnego– na tym etapie może pojawić się gorączka, a gęstniejąca wydzielina przypominająca ropę nabiera nieprzyjemnego zapachu.
Wodnista wydzielina stanowi objaw charakterystyczny dla kataru alergicznego. Natomiast katar przewlekły o gęstej konsystencji może być objawem przerostu trzeciego migdałka. Jeśli katar nawraca i nie ustępuje konieczne jest przeprowadzenie diagnostyki w kierunku pierwotnej dyskinezy rzęsek, niedoborów odporności i mukowiscydozy.
Jakie preparaty na katar stosować u dziecka i kiedy udać się do lekarza?
Katar, który nie ma charakteru przewlekłego najczęściej ustępuje po siedmiu dniach i nie wymaga konsultacji z lekarzem. W trakcie trwania nieżytu nosa możemy stosować u dziecka preparaty, które poprawią komfort oddychania i złagodzą uporczywe objawy zapalenia. Wśród środków tych najczęściej stosuje się preparaty, które pomagają udrożnić zatkany nos i przywracają możliwość normalnego i swobodnego oddychania. U dzieci dopuszcza się stosowanie:
- roztworów soli fizjologicznej,
- wody morskiej dedykowanej dzieciom,
- preparatów o działaniu obkurczającym błonę śluzową nosa.
W przypadku alergii i ostrego zapalenia zatok można posiłkować się działaniem glikokortykosteroidów donosowych oraz leków zawierających pseudoefedrynę. Podawanie tych preparatów warto jednak skonsultować z lekarzem. Co do leków zawierających pseudoefedrynę, można je podawać wyłącznie dzieciom, które ukończyły dwunasty rok życia. Jeżeli oprócz kataru dziecko ma utrzymującą się gorączkę lub uskarża sie na ból ucha należy w takim wypadku zasięgnąć opinii specjalisty. Konsultacji lekarskiej wymaga również nieżyt nosa, który utrzymuje się dłużej niż 7 dni oraz podejrzenie przerostu migdałka gardłowego i alergii.
Higiena nosa w czasie kataru
Podczas kataru niezwykle ważna jest higiena nosa. Z tego względu konieczne jest regularne usuwanie wydzieliny i łagodzenie objawów nieżytu. Wydzielina utrudnia dzieciom nie tylko swobodne oddychanie, ale także jedzenie. Wpływa również na jakość snu i znacząco obniża komfort funkcjonowania. Jeżeli katar występuje u starszego dziecka należy poinstruować je o konieczności częstego wydmuchiwania nosa. Jeżeli wydzielina jest bardzo gęsta, konieczne jest jej rozrzedzenie np. przy pomocy specjalnych preparatów jak roztwór soli fizjologicznej i woda morska. U niemowlaków dobrze sprawdzają się inhalacje roztworem soli fizjologicznej. Delikatna mgiełka wytwarzana przez nebulizator wnika do dróg oddechowych skutecznie rozrzedzając zalegającą wydzielinę i ułatwiając jej usuwanie. Oprócz usuwania wydzieliny warto stosować maści, które chronią okolice nosa przed podrażnieniem. Dobrym pomysłem będzie również nawilżanie powietrza np. przy pomocy specjalnego urządzenia.
Sprawdzone domowe sposoby na katar u dziecka
Istnieją sprawdzone domowe sposoby na radzenie sobie z dolegliwościami towarzyszącymi nieżytowi nosa. Aby poprawić komfort życia dziecka i ułatwić mu oddychanie warto stosować sprawdzone i proste metody. Jednym ze starszych sposobów na katar jest dostarczenie odpowiedniej dawki witaminy C, czy to w diecie, czy przy pomocy suplementów. Pierwszy sposób jest zdecydowanie lepszy. Możemy również postawić na domowej roboty syropy np. z cebuli lub buraka. Mają one działanie bakteriobójcze i zawierają duże ilości witaminy C. Podczas kataru ważne jest też spożywanie dużej ilości płynów, w tym ciepłych rozgrzewających napojów i czystej wody. Systematycznie uzupełniane płyny nie tylko rozgrzeją, zapobiegną wysuszaniu błon śluzowych, ale także rozrzedzą wydzielinę i zapobiegną odwodnieniu.
Najnowsze komentarze