Sprawdzone i skuteczne sposoby na potówki u dziecka

Zmiany skórne w postaci wysypki u malutkich dzieci zawsze wzbudzają niepokój rodziców. Niektóre z nich nie stanowią jednak zagrożenia dla zdrowia malucha, a są jedynie wynikiem przegrzania organizmu. Mowa tutaj o zmianach skórnych, które określa się jako potówki. Mają one najczęściej postać malutkich pęcherzyków wypełnionych bezbarwnym płynem. U niemowlaka możemy rozróżnić dwa ich rodzaje – potówki zwykłe oraz czerwone. Potówki należą do zmian niegroźnych i w większości przypadków nie wymagają terapii lekami. Powodują jednak dyskomfort i są nieestetyczne, dlatego warto stosować działania profilaktyczne, by zapobiegać ich powstawaniu. Dlaczego potówki pojawiają się u dziecka i jak sobie z nimi radzić?

Czym są potówki u dziecka?

Potówkami nazywamy niewielkich rozmiarów krostki, które powstają u malutkich dzieci zazwyczaj z powodu podrażnień skóry spowodowanych zbyt wysoką temperaturą. Przegrzanie, bo o nim mowa jest niekorzystne dla noworodków i niemowlaków z różnych względów, w tym z powodu pojawiania się różnego rodzaju zmian skórnych. Skóra dziecka jest bardzo delikatna i podatna na działanie czynników zewnętrznych. Potówki najczęściej pojawiają się w newralgicznych miejscach takich jak pachwiny, plecy, klatka piersiowa i brzuch. Miejsca te są szczególnie narażone ze względu na kontakt skóra ze skórą oraz ubraniami. Ocierające się o siebie skóra i ubrania sprzyjają rozwijaniu się wykwitów takich jak potówki. Mogą one zaatakować także twarz, szczególnie w okresie letnim. Ze względu na wzmożoną pracę gruczołów potowych, czy to przez zbyt ciepłe ubranie, wysoką temperaturę w domu lub na dworze, pot nie ma drogi ujścia i wspomniane gruczołu ulegają zatykaniu. W wyniku tego na ciele dziecka pojawiają się swędzące wykwity w postaci grudek wypełnionych przezroczystym płynem. Rozwojowi tych wykwitów oprócz wysokiej temperatury sprzyja przede wszystkim duża wilgotność, ocieranie się skóry o skórę i przylegające do skóry, nieprzewiewne ubranie.

Czy potówki stanowią zagrożenie dla zdrowia dziecka?

Potówki nie stanowią zagrożenia dla zdrowia noworodków i starszych dzieci. Stanowią jednak dla rodziców swoisty sygnał o tym, że należy coś zmienić. Jako że powstawanie potówek związane jest z poceniem się, wysoką temperaturą i nieodpowiednimi ubraniami, w tych właśnie kwestiach należy szukać winowajcy. Potówki, pomimo że nie stanowią zagrożenia dla zdrowia dziecka, są problemem natury estetycznej, patrząc z perspektywy rodziców i powodują dyskomfort u malucha, gdyż mogą piec lub swędzieć. Co za tym idzie, dziecko staje się niespokojne i marudne. W przypadku potówek ropnych, które powstają wskutek nadkażenia wykwitów, konieczne może być zastosowanie przepisywanych przez lekarza maści z antybiotykiem.

Jakie są rodzaje potówek u dziecka?

Potówki występujące u niemowlaków i starszych dzieci możemy podzielić na dwa rodzaje:

• Potówki zwykłe (miliaria crystallina), które należą do wykwitów w formie pęcherzyków wypełnionych przezroczystym płynem i w ich obecności nie występuje stan zapalny. Najczęściej zlokalizować je można na główce dziecka oraz na jego szyi i tułowiu. Pęcherzyki są białe lub przezroczyste i osiągają średnicę do 2 mm. Powstają na skutek zatkania gruczołów potowych odprowadzających pot na zewnątrz.
• Potówki czerwone (miliaria rubra), którym oprócz charakterystycznego wykwitu towarzyszy stan zapalny i zaczerwienienie w ich obszarze. Dodatkowo w pęcherzykach zbiera się ropna wydzielina. Występują najczęściej na głowie, szyi, tułowiu, w zgięciach łokci, na plecach i pod pachami. Potówki tego typu mogą powodować pieczenie oraz uciążliwe swędzenie.

Potówki a inne podobne zmiany skórne – jak je odróżnić?

Zmiany skórne u dzieci mogą przybierać różne formy. Jeżeli chodzi o potówki, są one podobne również do innych wykwitów. Jednostkami chorobowymi, których wygląd jest zbliżony do potówej są:

• zapalenie mieszków włosowych – zlokalizowany najczęściej na twarzy, skórze głowy oraz na rękach i nogach. U dzieci może pojawić się w wyniku nieprawidłowej rutyny pielęgnacyjnej,
• trądzik u noworodka lub niemowlaka – związany jest z pobudzaniem gruczołów łojowych malucha przez hormony matki. Najczęściej zlokalizowany jest na twarzy, karku i klatce piersiowej,
• wyprysk atopowy – zmiany skórne pojawiające się głównie na policzkach, tułowiu oraz na rękach i nogach dziecka,
• osutka polekowa – zmiana skórna, która pojawia się w odpowiedzi na stosowanie niektórych leków.

Jeżeli mamy problem z rozpoznaniem, o jaki rodzaj zmian skórnych chodzi, warto skonsultować się z lekarzem, który oceni wykwity i w razie potrzeby zleci rozszerzoną diagnostykę. Szczególnie powinno zaniepokoić nas wystąpienie innych objawów towarzyszących zmianom skórnym.

Przyczyny powstawania potówek u dzieci

Potówki mogą być wywołane różnymi czynnikami. U dzieci do najczęstszych przyczyn powstawania tego typu zmian skórnych należą:

• intensywne pocenie się w wyniku wysokich temperatur lub zbyt ciepłego ubrania,
• zakładanie dziecku ubrań wykonanych z materiałów syntetycznych i złej jakości np. poliestrowych,
• nieprawidłowa i niedostateczna higiena,
• korzystanie z nieodpowiednich kosmetyków do codziennej pielęgnacji skóry dziecka.

Potówki są wynikiem zatykania gruczołów potowych, które u dzieci są jeszcze nie w pełni wykształcone. Jeżeli pot nie znajduje ujścia na zewnątrz, pozostaje w porach i prowadzi do ich zatkania.

Jakie obszary ciała atakują potówki?

Obszary ciała, na których mogą powstawać potówki to zazwyczaj okolice pachwin i pach, tułów, kark i twarz. Potówki jednak mogą pojawić się tak naprawdę wszędzie. Zlokalizowane są głównie w obszarach, które intensywnie się pocą. Jak wspomniano wcześniej występują również w związku z noszeniem nieodpowiedniego ubrania. Z tego względu zakładanie dziecku zbyt obcisłych i nieprzewiewnych ubrań lub takich, które wykonane są z syntetycznych materiałów, jest niewskazane. Biorąc to pod uwagę potówki mogą pojawić się również na nogach, rękach, plecach i pośladkach, czyli w miejscach, gdzie ubranie najbardziej przylega do ciała.

W jaki sposób leczyć potówki u dziecka?

Pierwszym krokiem do wyleczenia tego typu zmian skórnych jest znalezienie ich przyczyny. Najprostszym sposobem na zapobieganie ich eskalacji i dalszemu rozwojowi będzie po prostu wyeliminowanie czynnika, który jest punktem zapalnym. Jeżeli potówki powstają w wyniku ubierania dziecko w nieodpowiednią odzież, trzeba zmienić garderobę na rzeczy bardziej przewiewne i wykonane z naturalnych tkanin jak np. bawełna. Jeżeli natomiast wykwity są wynikiem przegrzania, trzeba zmniejszyć temperaturę w pomieszczeniach lub lżej ubierać malucha, tak by nie powodować nadmiernego pocenia się. Jeżeli u dziecka pojawiły się zmiany skórne o charakterze zapalnym, dermatolog może przepisać specjalną maść na potówki. Oprócz tego należy zweryfikować kwestie higieniczne. Czy dziecko nie jest zbyt rzadko kąpane, czy kosmetyki stosowane do codziennej pielęgnacji są odpowiednie? Jeżeli powstawanie potówek wynika z tych kwestii należy zweryfikować podejście. Do walki z potówkami można również wykorzystywać popularne maści i kremy z cynkiem dedykowane dzieciom. Należy jednak korzystać z nich z umiarem, gdyż mają właściwości wysuszające.

Domowe sposoby na potówki u dziecka

Istnieje szereg domowych sposobów na radzenie sobie z potówkami. Zmiany skórne tego typu nie są groźne, powodują jednak spory dyskomfort, dlatego ważne jest, by stosować sposoby, które zniwelują te zmiany skórne. Do walki z potówkami w domowym zaciszu można wykorzystać między innymi:

• częste zmiany pieluszki i przemywanie skóry czystą wodą,
• rezygnacja z tłustych oliwek mogących zatykać pory,
• unikanie przegrzewania dziecka i utrzymywanie temperatury w pomieszczeniach poniżej 24 stopni Celsjusza,
• przemywanie obszarów zaatakowanych przez potówki gazą nasączoną przegotowaną wodą,
• stosowanie do kąpieli naparu z rumianku lub nagietka
• stosowanie kąpieli w krochmalu, które łagodzą zaczerwienienie i swędzenie.

Jakie działania profilaktyczne stosować, by uniknąć powstawania potówek?

Złotą zasadą jest niedopuszczanie do przegrzania dziecka. Jak już wcześniej wspomniano koniecznie trzeba również zwrócić uwagę na to jak dziecko jest ubierane. Wszystkie ubrania wykonane z tworzyw sztucznych muszą iść w odstawkę, a na ich miejsce należy kupować wyłącznie ubrania z naturalnych i oddychających materiałów. Co więcej, podczas czynności higienicznych nie należy do kąpieli używać zbyt gorącej wody, która nie tylko nie wpływa dobrze na stan skóry, ale powoduje u dziecka dyskomfort. Jeżeli potówki występują w okresie letnim, lepiej nie przebywać z dzieckiem zbyt długo na słońcu i szukać zacienionych miejsc. W codziennej pielęgnacji należy też zwrócić uwagę na stosowane kosmetyki. Warto zrezygnować z preparatów, które mogą potencjalnie zatykać pory w skórze malucha. Nie powinno się również stosować do kąpieli i mycia preparatów, które podrażniają delikatną skórę dziecka. Do mycia dziecka najlepiej jest zatem stosować bardzo delikatne mydełko antybakteryjne lub kosmetyki, które mają składniki odbudowujące barierę hydrolipidową skóry. Skóra po umyciu powinna być dokładnie osuszona i wietrzona.